Temaplan for kulturminne og kulturminneregistreringar i Valdres

Valdreskommunane Vang, Vestre Slidre, Nord-Aurdal, Sør-Aurdal og Etnedal har gått saman med Valdres Natur- og Kulturpark om å utarbeide Temaplanar for kulturminne.

Temaplanane inneheld ein generell del som er felles for heile Valdres, og ein eigen del for kvar kommune. Planane byggjer vidare på kompetanseplan for kulturminne som vart utarbeida av VNK på bestilling frå Riksantikvaren i 2013. Den har også fungert som døme på arbeidsstruktur for andre kommunar.
Les meir her: Kompetanseplan for kulturminnearbeidet i Valdres (pdf)

Planane er utarbeida som temaplanar etter «Håndbok for lokal registrering» av Riksantikvaren.

Arbeidsprosessen

Det vart oppretta arbeidsgrupper som har arbeida med kulturminne typiske for kvar kommune. I tillegg har regionen definert felles overordna tema som er spesielle for vår region, til dømes mellomalderkyrkjer, stølsdrift og ferdselshistorie.

Hovudprioriteringar i dei ulike kommunane:

Vang: Fangstkultur, steinalderbusettingar, skålgroper, friluftslivshistorie og verdifulle bygningsmiljø
Vestre Slidre: Kyrkjestader, reiselivshistorie, industristader, handelsstader og arkeologiske plassar med spesiell tyding og bygningsmiljø
Nord-Aurdal: Tettstadene i kommunen
Sør-Aurdal: Vassdragshistorie, skogsdrift og skogs- og vasskraftindustri
Etnedal: Bureisingshistorie, krigsminne, vassdrag med veteplasser, møller/bygdesager og forstøtningsmurar
Øystre Slidre: Bygningsmiljø, vasskraftindustri, skiferindustri 

Ansvarsområda for dei ulike minna fordeler seg ulikt mellom kommune, private eigarar og frivillige organisasjonar. Ingen minne er med i planen utan eigars samtykke.

Dokumentet er delt i 7 hovudkapittel. Planane skal reviderast kvart 4. år.

1. Innleiing
2. Regionale prioriteringar
3. Tematiske prioriteringar i den enkelte kommune
4. Nærare beskriving av 20 prioriterte kulturminne
5. Oppfølging og vidare arbeid
6. Verkemiddel
7. Vedlegg

Øystre Slidre kommune har laga plan etter eigen mal.

Arbeidet men temaplanane består også av ein registreringsdel etter registreringsmalen til Riksantikvaren. Mykje av arbeidet har vore å sortere kjende kulturminne som til no berre var registrert i papirformat. Dei registrerte minna blir gjeve ein verdi frå 1-4 etter eit definert verdisettingsskjema. Mange av registreringane er lagt ut i www.innlandsgis.no. Nokre minne ligg også på Kulturminnesok.no.

Det er i hovudsak nyare tids kulturminne som skal inn i databasen, då minne frå før 1537 (reformasjonen) er automatisk freda og forvaltast av fylkeskommunen. Desse minna ligg i databasen «Askeladden» under Riksantikvaren sine heimesider. Temaplan for kulturminne kan nyttast som grunnlag for ein kommunedelplan for kulturminne.

Status 2024

Alle Valdres-kommunane har sin eigen Temaplan for kulturminne.

• Her kan du lese Temaplan for kulturminne for Vang
• Her kan du lese Temaplan for kulturminne for Vestre Slidre
• Her kan du lese Temaplan for kulturminne for Etnedal
• Her kan du lese Temaplan for kulturminne for Sør-Aurdal
• Her kan du lese Temaplan for kulturminne i Nord-Aurdal
• Kulturminneplan Øystre Slidre kommune 2021-2033

Lenker:

http://www.riksantikvaren.no/Prosjekter/Kulturminne-i-kommunen-KIK
www.innlandsgis.no
https://askeladden.ra.no/Askeladden/